Otyłość to nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, prowadzące do niekorzystnych skutków dla zdrowia a nawet dla życia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn i 25% całkowitej masy ciała u kobiet. Wstępem do otyłości jest nadwaga określana jako nadmierna masa ciała powyżej masy optymalnej.
Najpowszechniej stosowanym wskaźnikiem oceny otyłości jest wskaźnik masy ciała BMI (body mass index) zwany także wskaźnikiem Qualeta. Obliczamy go dzieląc masę ciała w kilogramach przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu. Wg Światowej Ogranizacji Zdrowia (WHO) w zależności od wskaźnika BMI osoby dorosłe dzielimy na osoby z niedowagą gdzie BMI poniżej 18,5 kg/m2, osoby z normowagą BMI 18,5-24,9kg/m2, osoby z nadwagą BMI 25-29,9kg/m2, pierwszy stopień otyłości BMI 30-34,9kg/m2, drugi stopień otyłości BMI 35-39,9kg/m2 oraz trzeci stopień otyłości zwany otyłością olbrzymią lub kliniczną BMI >40kg/m2. Jeżeli czytelnik zna swoją wagę i wzrost to przy pomocy kalkulatora może zaszeregować się do odpowiedniej kategorii. Dla przykładu przy wadze 80kg i wzroście 1,70m należy podzielić 80 przez 2,89 (1,70×1,70=2,89) co daje BMI w przybliżeniu o wartości 27,7kg/m2.
Wyniki badania NATPOL PLUS wykazały że nadwaga lub otyłość występuje u co drugiego dorosłego mieszkańca naszego kraju, w Stanach Zjednoczonych wykazano w badaniu NHANES, że odsetek ludzi ze zwiększoną masą ciała wynosi aż 66,3%. Dotychczas krajem o największem odsetku osób z normowagą były Chiny ale sytuacja ta zmienia się diametralnie po wprowadzeniu na tamtejszy rynek spożywczy zachodnich firm produkujących tzw fast food.
Jak bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia są dodatkowe kilogramy wykazały badania, które udowodniły, że nadmiernie rozwinięta tkanka tłuszczowa powoduje aktywację układu współczulnego (doprowadzając do zwiększenia rzutu serca i przyśpieszenia tętna), aktywacją układu renina-angiotensyna-aldosteron (doprowadzając do nadciśnienia tętniczego), oraz zwiększając stężenie wolnych rodników tlenowych, zwiększając stan zapalny i zaburzając czynność sródbłonka naczyniowego (doprowadza do przyśpieszonej miażdżycy tętnic). Nadmiar tkanki tłuszczowej powoduje insulinooporność (zmniejszoną wrażliwość tkanek na insulinę) i hiperinsulinemię (zwiększone wydzielanie insuliny z trzustki) doprowadzając do wystąpienia cukrzycy typu drugiego. Dodatkowo adipocyty czyli komórki tkanki tłuszczowej przy zwiększonej masie ciała wytwarzają zwiekszone ilości leptyny (hormonu białkowego działającego niekorzystnie na organizm) a produkują mniejsze ilości adiponektyny która jest substancją działającą ochronnie na naczynia.
Otyłość predysponuje do znacznie częstszego wystąpienia takich chorób jak nadciśnienie tętnicze, stany przedcukrzycowe i cukrzyca typu drugiego, przyśpieszonej miażdżycy tętnic, hipercholesterolemii, choroby niedokrwiennej serca (choroba wieńcowa), obturacyjnego bezdechu sennego, przewlekłej choroby nerek, chorób zwyrodnieniowych stawów a co najgorsze do nowotworów. Udokumentowano w badaniach że otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia u kobiet nowotworu złośliwego piersi, macicy, jajnika i szyjki macicy oraz pęcherzyka żółciowego a u mężczyzn głównie raka prostaty i jelita grubego ale także żołądka i odbytnicy. Dla przykładu zwiększenie masy ciała z normowagi (BMI 21) do początku nadwagi (BMI 26) zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego 3-krotnie a ryzyko cukrzycy typu drugiego 6-krotnie, przy zwiększeniu masy ciała powyżej BMI 30 choroby te występują kilkunastokrotnie częściej niż u osób szczupłych.
Aspekty psychologiczne otyłości to głównie częstsze występowanie depresji oraz zmniejszone uczucie własnej wartości i jakości życia. Wykazano także że otyłość źle jest postrzegana w krajach europejskich, że osoby otyłe zarabiają mniej niż osoby z normowagą na tych samych stanowiskach oraz że trudniej im znaleźć zatrudnienie.
Korzyści z redukcji masy ciała są wg badań naukowych wręcz niewiarygodne. Żeby to dobrze sobie uzmysłowić podam przykład że w świecie medycznym redukcja zgonów przez określony lek w badaniach klinicznych o 10-15% jest uważana za prawdziwy sukces i lek ten z powodzeniem wprowadzany jest na rynek farmaceutyczny. Proszę przeanalizować jaką redukcję zgonów oraz częstotliwości występowania chorób daje zaledwie 10-cio kilogramowa redukcja masy ciała (przy większej redukcji korzyści są jeszcze większe):
zgony
-redukcja liczby zgonów ogółem o 20–25%
-redukcja liczby zgonów zależnych od cukrzycy o 30–40%
-redukcja liczby zgonów zależnych od nowotworów o 40–50%
cukrzyca
-redukcja ryzyka rozwoju cukrzycy >50%
-zmniejszenie stężenia glukozy na czczo o 30–50%
-obniżenie HbA1c o 15%
ciśnienia krwi
-obniżenie skurczowego o 10 mmHg
-obniżenie rozkurczowego o 20 mmHg
lipidy
-zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego o 10%
-zmniejszenie stężenia cholesterolu LDL o 15%
-zmniejszenie stężenia triglicerydów o 30%
-zwiększenie stężenia cholesterolu HDL o 8%
a także
-spadek objawów dusznicy bolesnej o 91 %
-wzrost tolerancji wysiłku o 33%
Aby być zdrowym jak najdłużej należy sprowadzić swoją wagę do należnej. Aby efekt odchudzania był trwały powinno się „gubić” około 1kg masy ciała tygodniowo. Sukces może tu zapewnić nie dieta która z reguły oznacza okresową zmianę sposobu odżywiania ale zdrowy styl życia który powinien być wartością stałą. Nie można przecież zadbać o siebie przez jakiś okres czasu gdyż o zdrowie należy dbać całe życie. Osobiście zredukowałem swoją masę ciała o prawie 30kg w ciągu około 2 lat po rozpoznaniu u siebie nadciśnienia tętniczego i stanu przedcukrzycowego nie stosując się do wydumanych diet, ale trzymając się bezwzględnie kilku zasad zdrowego odżywiania. Przede wszystkim należy całkowicie zrezygnować z sacharozy – białego rafinowanego cukru i z produktów, do których jest dodawany, należy unikać wysokoprzetworzonych produktów spożywczych, ograniczyć jeżeli nie można całkowicie zrezygnować z produktów zawierających gluten, bezwzględnie unikać żywności modyfikowanej genetycznie (GMO). Należy również zwiększyć aktywność fizyczną, a wysiłek powinien być dostosowany do wieku, płci i ewentualnych schorzeń.
Comments are closed