NIEDOKRWISTOŚĆ

NIEDOKRWISTOŚĆ WG DEFINICJI TO ZMNIEJSZENIE STĘŻENIA HEMOGLOBINY (HB), HEMATOKRYTU (HT) I LICZBY ERYTROCYTÓW (RBC – CZERWONYCH KRWINEK) O >2 ODCHYLENIA STANDARDOWE OD WARTOŚCI PRAWIDŁOWYCH. W NASTĘPSTWIE TEGO DOCHODZI DO ZMNIEJSZENIA ZDOLNOŚCI TRANSPORTU TLENU CO SKUTKUJE ZMNIEJSZENIEM UTLENOWANIA TKANEK I NARZĄDÓW.

Ze względu na nasilenie wyróżnia się niedokrwistość:
– łagodną – Hb 10 – 12 g/dl (lub 13,5 u mężczyzn)
– umiarkowaną – Hb 8 – 9,9 g/dl
– ciężką – Hb 6,5 – 7,9 g/dl
– zagrażającą życiu – Hb < 6,5 g/dl
Objawy podmiotowe i przedmiotowe niedokrwistości to przede wszystkim osłabienie i łatwa męczliwość, upośledzenie koncentracji i uwagi, bóle i zawroty głowy, bladość skóry i błon śluzowych (możliwe zażółcenie w niedokrwistości hemolitycznej) a w ciężkiej postaci duszność i przyśpieszenie akcji serca związane z centralizacją krążenia spowodowane spadkiem ciśnienia tętniczego.
Medycyna dzieli niedokrwistości na:
– niedokrwistość pokrwotoczną (związaną z ostrym lub przewlekłym krwawieniem)
– niedokrwistość z niedoboru żelaza ( najczęstsza niedokrwistość 80% przypadków – związana z małą zawartością żelaza w ustroju)
– niedokrwistość chorób przewlekłych (związaną głównie z przewlekłym stanem zapalnym w organizmie o różnym podłożu)
– niedokrwistość megaloblastyczną (związaną z niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego)
– niedokrwistość syderoblastyczną (związaną z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami syntezy hemu)
– niedokrwistości hemolityczne (związane z nieprawidłowym rozpadem erytrocytów i skróceniem czasu ich połowicznego rozpadu < 25dni)
– niedokrwistość aplastyczną (związaną z niewydolnością szpiku w wyniku jego hipoplazji lub aplazji)
W artykule ze względu na jego ograniczone ramy omówione zostaną dwie najczęstsze niedokrwistości obejmujące około 90% wszystkich przypadków anemii oraz ich objawy, przyczyny i sposoby skutecznego leczenia.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza występuje u 1–2% populacji i jest związana z niedoborem tego pierwiastka który w Europie występuje u około 10% kobiet i 4% mężczyzn a w krajach rozwijających się u 30-70 % społeczeństwa. Główną przyczyną jest utrata krwi (głównie przez drogi rodne, przewód pokarmowy, w wyniku urazu), zwiększone zapotrzebowanie (w okresie dojrzewania, w ciąży i podczas laktacji, u wcześniaków) oraz upośledzone wchłanianie (stan po resekcji żołądka, celiakia, zmniejszona kwaśność soku żołądkowego i nieodpowiednia dieta).
Objawy długotrwałego niedoboru żelaza niezwiązane z niedokrwistością to wybiórczy, spaczony apetyt (np. na kredę, glinę, krochmal) który czasami wyprzedza niedokrwistość a także ból, pieczenie i wygładzenie języka, suchość skóry, pękanie kącików ust a także blade, kruche paznokcie oraz cienkie, łamliwe i łatwo wypadające włosy.
Leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza polega na jego wielomiesięczniej suplemantacji tak aby odnowić jego wątrobowe zapasy. Preparaty żelaza najlepiej przyjmować na czczo w połączeniu z witaminą C, podczas leczenia powinno się unikać picia herbaty, kakao oraz jedzenia orzechów, grochu oraz kaszy ponieważ te produkty zaburzaję wchłanianie żelaza.
Niedokrwistość chorób przewlekłych związana jest z zahamowaniem erytropoezy (produkcji czerwonych krwinek) poprzez utrzymujący się w organizmie stan zapalny. Związany jest on z zakażeniami bakteryjnymi, pasożytniczymi i grzybiczymi a także nowotworani złośliwymi i chorobami autoimmunologicznymi (głównie reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rymieniowaty układowy, układowe zapalenia naczyń) oraz przewlekłymi zakażeniami dróg moczowych. Najważniejszym sposobem postępowania leczniczego w tym rodzaju niedokrwistości jest leczenie choroby podstawowej.