Dna moczanowa jest zespołem objawów klinicznych, który jest spowodowany krystalizacją związku o nazwie moczan sodu w tkankach i narządach organizmu takich jak stawy, skóra oraz nerki. Jest to ściśle powiązane ze zwiększeniem stężenia kwasu moczowego w surowicy powyżej 6,5 mg/dl (390 mmol/l).
Obecność moczanu sodowego w tkankach wywołuje reakcję immunologiczną, która prowadzi do ostrego zapalenia stawu, najczęściej śródstopno-paliczkowego palucha czyli tzw. podagrę. Nawracające ostre zapalenia czyli napady z czasem dają obraz wielostawowego zapalenia czyli dny przewlekłej. Dla wieloletniej dny moczanowej, zwłaszcza niewłaściwie leczonej oprócz zapalenia stawów typowe są podskórne guzki tzw. tophi czyli złogi kwasu moczowego z miejscowym odczynem zapalnym, destrukcyjne zmiany w stawach oraz nefropatia i kamica moczanowa jak również utrzymywanie się w badaniach krwi wykładników stanu zapalnego takich jak OB i białko C-reaktywne (CRP).
Podstawowym czynnikiem wywołującym dnę jest podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy czyli hiperurykemia, która jest w przeważającej ilości przypadków spowodowana upośledzonym wydalaniem kwasu moczowego przez nerki. Rozpuszczalność kwasu moczowego zależy od jego stężenia, pH oraz temperatury otoczenia dlatego zapalenia stawów dotyczą głównie kończyn dolnych które są chłodniejsze. Na podwyższone stężenie kwasu moczowego wpływa przede wszystkim jego podaż w diecie, jest on końcowym produktem przemiany puryn w organizmie.
PRODUKTY SPOŻYWCZE OBNIŻAJĄCE STĘŻENIE KWASU MOCZOWEGO
to niskotłuszczowe produkty mleczne, kawa, owoce (głównie wiśnie i czereśnie), warzywa, witamina C oraz produkty zbożowe. Produkty spożywcze zwiększające stężenie kwasu moczowego to alkohol (głównie piwo i wódka), fruktoza, pokarmy mięsne (szczególnie podroby), owoce morza i grzyby a także soki owocowe. Inne czynniki ryzyka rozwoju dny moczanowej to płeć męska (mężczyźni chorują 6 razy częściej niż kobiety), podeszły wiek, nadciśnienie tętnicze, zespół metaboliczny, nadwaga i otyłość, stan po transplantacji narządów oraz niektóre leki (głównie diuretyki pętlowe i tiazydowe, kardiologiczne dawki kwasu acetylosailcylowego oraz cyklosporyna).
Pacjenci z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego mają niestety 3-5 krotny wzrost ryzyka choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu dlatego Europejskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego i Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne rekomendują badanie stężenia kwasu moczowego jako badanie rutynowe u wszystkich chorujących na nadciśnienie tętnicze. Powszechnie przyjmuje się że leczenie bezobjawowej hiperurykemii należy zastosować przy stężeniu kwasu moczowego powyżej 12mg/dl oraz w hiperurykemii związanej z chorobą nowotworową lub jej leczeniem (profilaktyka zespołu „rozpadu guza”). U pacjentów z ostrymi napadami dny należy włączyć leczenie zmniejszające stężenie kwasu moczowego w okresie międzynapadowym. Należy pamiętać, że poziom kwasu moczowego w trakcie napadu często bywa prawidłowy i należy dokonać wiarygodnego pomiaru ok miesiąc po napadzie oraz że w trakcie napadu nie wolno stosować leczenia obniżającego stężenie kwasu moczowego. W ostrym napadzie dny stosuje się kolchicynę i leki z grupy NLPZ a w ciężkich przypadkach GKS doustnie. W okresie międzynapadowym najczęściej w celu obniżenia stężenia kwasu moczowego stosuje się allopurinol (milurit, allupol), rzadziej febuksostat czy rasburykazę. Wg badań w Polsce lekarze stosują zbyt małe dawki allopurinolu gdyż obecnie przyjmuje się, że podtrzymująca dawka tego leku to 300-600mg na dobę (maksymalna 900mg na dobę) natomiast 63% leczonych Polaków stosuje dawkę 100-200mg na dobę, która jest zbyt mała aby prawidłowo leczyć dnę moczanową i jej konsekwencje.
Comments are closed