Osteoporoza to choroba, w wyniku której dochodzi do zaniku tkanki kostnej, w konsekwencji czego zwiększa się częstość występowania złamań. Dzieje się to w następstwie zmniejszenia odporności mechanicznej kości, która jest uwarunkowana gęstością mineralną i jakością tkanek szkieletu. Przez Światową Organizację Zdrowia osteoporoza została uznana za chorobę cywilizacyjną. W Unii Europejskiej z powodu osteoporozy co 30 sekund dochodzi do złamania, któremu można łatwo zapobiec. Wystarczy dbać, by w codziennej diecie była odpowiednia ilość wapnia, witaminy D i białka. Złamania spowodowane osteoporozą powodują znaczną chorobowość i umieralność. Z powodu powikłań aż 20 % chorych ze złamaniami kości udowej umiera w ciągu sześciu miesięcy po złamaniu, a ponad 50 % w ciągu następnego roku. Są to osoby, którym układ krążenia pozwoliłby funkcjonować jeszcze przez wiele lat ciesząc się życiem w podeszłym wieku.Osteoporoza postrzegana jest głownie jako choroba kobiet, tymczasem dotyka także mężczyzn, choć rzadziej. W szóstej dekadzie życia na jednego chorującego mężczyznę przypada 5-6 kobiet, ale po 70 roku życia ta proporcja wynosi już tylko 2:1.Wyróżnia się różne typy osteoporozy:osteoporoza pomenopauzalna – dotyczy kobiet w piątej i szóstej dekadzie życia. Jej podstawowa przyczyną to niedobór estrogenów, a proces zaniku kostnego ma zwykle dużą dynamikę. W tym okresie najczęściej występują złamania nadgarstka lub przedramieniaosteoporoza starcza – dotyczy kobiet i mężczyzn, a zanik kostny jest znacznie wolniejszy i wynosi około jednego procenta rocznie, a w tym typie dominują najpoważniejsze złamania dotyczące szyjki kości udowej i kręgosłupaosteoporoza wtórna – może być spowodowana innymi przyczynami i stanowi ok. 20% wszystkich przypadków choroby. Niestety ten typ choroby wywołują najczęściej stosowane u pacjentów leki, do których należą przede wszystkim glikokortykosteroidy (tzw. Sterydy) ale również hormony tarczycy w dużych dawkach, heparyna i doustne leki przeciwkrzepliwe (acenocumarol, sintrom, warfin), leki przeciwpadaczkowe, immunosupresyjne, przeciwwirusowe, ale także inhibitory pompy protonowej (leki powszechnie stosowane przy nadkwaśności oraz zapaleniu błony śluzowej żołądka i dwunastnicy).Czynniki ryzyka choroby:genetyczne i demograficzne: predyspozycja rodzinna, wiek kobiet > 65 lat a mężczyzn >70lat, płeć żeńska, rasa biała i żółta (rasa czarna choruje trzykrotnie rzadziej), wątła budowa ciała.stan prokreacyjny: niedobór hormonów płciowych, przedłużony brak miesiączki, nierodzenie dzieci, przedwczesny stan pomenopauzalny, w tym również usunięcie jajników.odżywianie i styl życia: mała podaż wapnia (dobowe zapotrzebowanie na wapń u dorosłych wynosi 1200 -1300mg), niedobór witaminy D, mała lub nadmierna suplementacja fosforu, niedobory białkowe lub dieta bogatobiałkowa, palenie tytoniu, alkoholizm, nadmierne picie kawy (powyżej trzech filiżanek dziennie), siedzący tryb życia.choroby współistniejące: nadczynność przytarczyc, nadczynność kory nadnerczy, nadczynność tarczycy, akromegalia, cukrzyca typu pierwszego, endometrioza, huperprolaktynemia, celiakia, choroby zapalne jelit, choroby nerek, choroby reumatyczne (zwłaszca RZS, ZZSK i ŁZS), POChP, choroby krwi i szpiku, stany po transplantacjach narządów oraz wywołane jatrogennie przez wspomniane wyżej leki. Podstawą rozpoznania jest badanie densytometryczne (tzw. densytometria), czyli badanie gęstości kości. Zwykle sprawdza się kręgosłup lędźwiowy i/lub biodro. Densytometr mierzy gęstość (wytrzymałość) kości. Wynik wskazuje, czy jesteśmy zagrożeni osteoporozą, czy proces jest na tyle zaawansowany, że grożą nam złamania. Norma mieści się w przedziale +1,0 do -1,0, osteopenia czyli „wstęp” do osteoporozy to wynik w przedziale -1,0 do -2,5 a osteoporozę rozpoznajemy gdy wynik densytometrii wynosi poniżej -2,5.Leczenie choroby zawsze powinien prowadzić lakarz, gdyż to on dobiera odpowiednie dawki leków i najodpowiedniejszy schemat farmakoterapii w stosunku do określonego pacjenta. Preperaty leczące osteoporozę to najczęściej leki zawierające wapń, witamina D i bisfosfoniany, ale także wykorzystuje się renelinian strontu, denosumab, teryparatyd, kalcytoninę łososiową, raloksyfen i hormonalną terapię zastępczą estrogenowo-progesteronową.Zapobieganie ostoporozie polega na eliminowaniu wyżej wymienionych czynników ryzyka dzięki diecie bogatowapniowej i regularnemu wysiłkowi fizycznemu. Każdy pacjent, który ma zdiagnozowaną ostoporozę powinien wyeliminować wszelkie czynniki ryzyka sprzyjające upadkom poprzez korektę niedowidzenia, poprawę sprawności ruchowej, noszenie przeciwpoślizgowego obuwia i unikanie śliskich nawierzchni oraz stosowania długo działających leków nasennych.
Comments are closed